Nota Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita

Panduan buat pelajar Tingkatan 4 yang bersekolah di bawah kelolaan Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM). Adakah anda mencari rujukan bagi mengulang kaji dan membuat persiapan sebelum mengambil peperiksaan mata pelajaran Sejarah? Sekiranya ya, berikut adalah Nota Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita sebagai rujukan untuk pelajar-pelajar.

Objektif pembelajaran bagi Bab 3 mata pelajaran Sejarah Tingkatan 4 adalah pelajar perlu menerangkan kronologi Perang Dunia Pertama dan perang Dunia Kedua. Meneroka bukti nasionalisme tempatan sebelum dan selepas Perang Dunia Kedua dan membuat rasionalisasi dalam menghindari konflik antarabangsa.

Nota Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita (Sejarah Form 4 Chapter 3)

Di bawah adalah nota Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita. Anda boleh merujuk nota di bawah untuk membuat persiapan sebelum menghadapi peperiksaan dan mengulang kaji pelajaran serta melengkapkan latihan.

Baca juga: Format Kertas Sejarah SPM Terkini 2021 (1249)

Nasionalisme Di Negara Kita Sebelum Perang Dunia

Gerakan orang melayu yang menentang campur tangan British secara terbuka dan mendapat reaksi dan tindak balas keras daripada British adalah nasionalisme yang berlaku di negara kita.

Kesedaran Awal Nasionalisme

• British dan Raja-raja Melayu memperkenalkan Enakmen Undang-undang Islam 1904
• Hukuman Penjara terhadap sesiapa yang mencetak/ mengedarkan tulisan berkaitan agama dan politik tanpa kebenaran
• Membendung pengaruh idea gerakan Islam di Timur Tengah
• British perkenalkan dua badan penyiasat untuk mengawal gerakan Islam Islamiah iaitu Jabatan Siasatan Jenayah dan Biro Siasatan Politik
• Penentangan Tok Janggut berkaitan isu cukai telah membangkitkan masyarakat Islam terhadap Barat yang menakluk negara Islam. 
• British berwaspada terhadap sokongan orang Melayu kepada khalifah empayar Uthmaniyah yang berperang dalam perang dunia pertama
• Penentangan Tok Janggut gagal, masyarakat pun menyusun strategi lain untuk melawan British iaitu menggunakan akhbar dan majalah
• Melalui akhbar dan majalah, ia dapat meniupkan kesedaran kebangsaan, kesedaran politik 
• Kawal kebebasan bersuara, berpersatuan dan melakukan sebarang kegiatan yang mengancam kedudukan British

Latar Belakang Perang Dunia 

Perang Dunia Pertama berpunca daripada nasionalisme dalam kalangan negara Eropah yang bersaing kuasa imperialisme untuk kepentingan masing-masing. 

Perang Dunia Pertama

Berlaku dalam kalangan negara-negara di Eropah termasuk empayar Uthmaniyah.

1. Persaingan Kuasa Imperialisme

• Berlaku revolusi industri
• Bersaing untuk mendapatkan tanah jajahan untuk arang batu, petroleum, bijih timah & pemasaran hasil industri
• Persaingan ini membawa permusuhan antara Perancis dan Jerman sebagai contoh

2. Pakatan Ketenteraan

• Pembentukan pakatan tentera seperti Kuasa Tengah dan pakatan bertiga yang menyebabkan politik tidak stabil
• Berlaku persaingan untuk mendapatkan tanah jajahan dan negara
• Negara juga bersaing menghasilkan senjata moden dan sedia untuk berperang

3. Krisis Rantau Balkan

• Permusuhan antara Austria-Hungary terhadap Serbia, berlaku pembunuhan Putera Mahkota Austria-Hungary dan isterinya
• Menyebabkan Eropah terjerumus dalam Perang Dunia 1

Kesan Perang Dunia Pertama

• Keruntuhan pemerintahan beraja dimana sistem beraja di Jerman, Rusia dan empayar Uthmaniyyah tamat
• Kemunculan negara-negara baharu seperti Austria, Hungary, Yugoslavia, Poland, Latvia, Lubnan, Syria dan Iraq
• Kesan terhadap negara kita adalah Raja-raja Melayu diminta menandatangani pengisytiaran perang yang menyokong dan memberikan taat setia kepada British.
• Ekonomi negara dimanipulasi oleh British apabila wang hasil bijih timah, getah digunakan untuk biayai operasi ketenteraan British

Perkembangan Perang Dunia Kedua 

• Perang Dunia Kedua berlaku pada tahun 1939 hingga 1945 di dua medan pertempuran:
• Eropah yang tertumpu antara negara Eropah dan Utara Afrika
• Asia Pasifik yang tertumpu di Tanah Besar Asia dan Kepulauan Asia Tenggara
• Perang melibatkan dua pakatan iaiatu Kuasa Paksi yang dianggotai oleh Jerman, Itali dan Jepun
• Kuasa Berikat pula dianggotai oleh Britain, Perancis, Rusia dan disertai oleh Amerika Syarikat
• Faktor Perang Dunia Kedua di Eropah adalah Kemunculan ideologi baharu di Itali dan Jerman, ketidakpuasan hati terhadap Perjanjian Versailles dan kegagalan Liga Bangsa-Bangsadalam menangani konflik selepas Perang Dunia Pertama
• Perang Dunia kedua di Eropah berakhir dengan kerjasama Kuasa Besar dan keberkesanan strategi membawa kejayaan tentera bersekutu.
• Pertemuan Presiden Amerika Syarikat, Franklin Roosevelt, Perdana Menteri Britain, Winston Churchill dan Presiden Rusia Joseph Stalin
• Kuasa Paksi melakukan kesilapan dalam keputusan politik dan ketenteraan semasa operasi menawan Rusia membawa kegagalan

Perkembangan Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik

• Berlaku antara tahun 1941 hingga 1945 di Lautan Pasifik, Tanah Besar Asia dan Kepulauan Asia Tenggara
• Kemunculan Jepun sebagai kuasa besar tentera di Asia
• Jepun memperkenalkan dasar peluasan kuasa berikutan kejayaan dasar pembaharuan Meiji yang membawa pemodenan di Jepun
• Orde Baharu Asia oleh Jepun yang bermatlamat untuk mengembangkan kuasa, wujudkan kebebasan ekonomi dan menentang imperialisme Barat
• Jepun merancang untuk menguasai Asia Tenggara bagi mendapatkan bijih timah, getah, bauksit dan petroleum
• Jepun mula menyerang Tanah Melayu dan Pearl Harbour, Hawaii
• Serangan diteruskan sehingga ke atas wilayah jajahan Amerika Syarikat seperti Filipina dan Hong Kong
• Amerika Syarikat mengisytihar perang terhadap Jepun

Faktor Kedatangan Jepun Ke Negara Kita 

• Untuk mengeksploitasi sumber-sumber bahan mentah seperti petroleum
• Sebagai satu kepentingan strategi ketenteraan. Kedudukan Tanah Melayu dan Singapura yang strategik.
• Pendaratan tentera Jepun berlaku di Pantai Sabak Kota Bharu dan Singgora dan Pattani di Thailand pada 8 Disember 1941
• Seluruh Tanah Melayu jatuh ke tangan Jepun apabila Singapura telah ditawan pada 15 Februari 1942

Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita 

Dasar Pentadbiran

• Perkenalan Pemerintahan Tentera Tanah Melayu
• Menggabungkan Tanah Melayu dan Sumatera
• Mengiktiraf kedudukan Raja-raja Melayu sebagai ketua dalam hal ehwal agama Islam dan adat Melayu
• Memberi peluang kepada pemimpin tempatan untuk menaikkan pangkat dan berpendidikan untuk jawatan yang lebih baik

Dasar Ekonomi

• Melaksanakan satu sistem ekonomi kawalan
• Mata wang Jepun (wang pokok pisang) dicetak tanpa kawalan

Dasar Sosial

• Menutup sekolah Inggeris dan China
• Memupuk semangat nasionalisme Asia dan menghapuskan pengaruh Barat
• Memperkenalkan Ordinan Kawalan Barangan dan bahan Penting untuk mengawal bekalan barangan
• Melayani penduduk dengan berbeza mengikut kaum

Perjuangan Rakyat Menentang Pendudukan Jepun 

Dua batalion Rejimen Askar Melayu terlibat dalam mempertahankan Tanah Melayu dari serangan Jepun.

• Rejimen Askar Melayu menjadi benteng pertahanan tanah air
• Batalion kedua Rejimen Askar Melayu (RAM) bersama tentera British menentang pendaratan Jepun di Kelantan
• Kekejaman Jepun terhadap orang Cina menyebabkan mereka berlindung di bawah Parti Komunis Malaya (PKM) 
• Kesannya satu pasukan gerila ditubuhkan Malayan People Anti Japanese Army (MPAJA) 
• PKM memberi latihan di Singapura untuk kerja sabotaj dan perang gerila
• MPAJA dan Force 136 bekerjasama pada Disember 1943 untuk melawan Jepun
• Force 136 merupakan pasukan tentera yang ditubuhkan oleh British mendapatkan latihan di India dan Sri Lanka. Mereka telah dihantar ke Tanah melayu untuk mendapatkan sokongan orang melayu dan menubuhkan pasukan Gerila

Tokoh Pejuang Tanah Air

• Leftenan Adnan Saidi : Bertempur di Bukit Candu, Singapura 
• Leftenan Ibrahim Alla Ditta MC : Menyelamatkan hampir 2000 tentera bersekutu yang terperangkap di pantai Johor
• Koperal Yaakob Bidin : Dianugerahkan pingat Military Medal atas keberanian perang di Pasir Panjang

Penentangan Individu

• Gurchan Singh : Anggota polis sebelum pendudukan Jepun dan telah menyebarkan risalah dan propaganda untuk melawan Jepun. Menggunakan nama samaran “Lion Of Malaya”
• Syabil Kathigasu : Jururawat yang berani dan cekal membantu mangsa perang gerila anti-Jepun di Perak. Beliau menyembunyikan radio dan berkongsi maklumat dari siaran radio British dengan gerila anti-Jepun mereka ditangkap bila kegiatan terbongkar

Gerakan Anti-Jepun di Sarawak dan Sabah

• Operasi peninjauan oleh unit khas Z Australia
• Operasi Semut telah melatih orang tempatan menjadi pasukan gerila anti-Jepun (Gerila Semut)
• Kepakaran anggota tempatan (Orang Kayan, Kenyah, Kelabit, Iban dan Mulut) dalam selok-belok bumi Sarawak penting dalam merancang taktik perang gerila

Pemberontakan Jesselton

• Penentangan pendudukan tentera Jepun di Sabah yang juga dikenali sebagai Double tenth, gerila Kinabalu
• Diketuai oleh Albert Kwok dan melancarkan serangan terhadap pejabat pentadbiran, balai polis & kemudahan Tentera Diraja Jepun
• Pada 1943, Albert Kwok menyerahkan diri dan dihukum bunuh selepas Jepun melancarkan serangan balas dengan kejam

Perkembangan Gerakan Nasionalisme Tempatan dan Pendudukan Jepun

• Pendudukan Jepun di Tanah Melayu berlaku ketika kesedaran nasionalisme mula berkembang
• Slogan “Asia untuk Asia” dan “Konsep Lingkungan Kemakmuran Asia Timur Raya” menekankan pembebasan Asia dan meningkatkan persaudaraan sejagat

Perjuangan menuntut kemerdekaan dalam Kalangan Orang Melayu

• Tentera Jepun membebaskan nasionalisme Melayu (ahli KMM) yang dipenjarakan oleh British
• Jepun beri ruang kepada KMM untuk dapatkan sokongan masyarakat tempatan
• Jepun membubar KMM kepada tindakannya menuntut kemerdekaan daripada Jepun

Kesedaran Politik di Sarawak dan Sabah

• Kegiatan persatuan ditaja jepun, Keko Kokokai
• Memberi kesedaran dan keyakinan kepada pegawai tempatan untuk menjalankan tugas penting
• Menjadikan pribumi Sarawak lebih yakin untuk berkerajaan sendiri selepas Perang Dunia kedua

Keadaan Negara Selapas Kekalahan Jepun

• Amerika Syarikat telah menjatuhkan bom atom terhadap Jepun dan menyebabkan jepun menyerah kalah
• Perang Dunia Kedua tamat dan Tentera British mendarat semula ke Tanah Melayu

• Sebelum British mendarat, Bintang Tiga PKM mengambil alih kuasa di Tanah Melayu selama 14 hari
• Mereka menguasai bangunan pentadbiran dan memperkenalkan undang-undang sendiri
• Orang Melayu menjalankan gerakan Fi Sabilillah untuk mempertahankan diri sendiri 
• Kiai Salleh memimpin penentangan terhadap Bintang Tiga di Johor 
• Dato’ Onn Jafar pula menyusun perundingan antara Kiai Salleh dan pemimpin Melayu dengan ketua Bintang Tiga
• Rundingan tersebut mengembalikan keamanan di Johor
• Sultan Pahang dan Perak mengingatkan rakyat untuk berhenti bergaduh antara Melayu dan Cina

Soalan Bab 3

1) Jelaskan faktor Perang Dunia Pertama

Perang dunia pertama berlaku disebabkan pelbagai faktor antaranya adalah persaingan kuasa imperialis di Eropah. Selain itu, wujud juga pakatan ketenteraan seperti pakatan Kuasa Tengah dan Pakatan Bertiga di mana ada negara dalam pakatan tersebut bersaing menghasilkan senjata moden. Akhir sekali, berlaku krisis di Rantau Balkan antara Austria-Hungary dan Serbia.

2) Nyatakan sebab negara kita tidak pernah menyertai sebarang pakatan ketenteraan dengan kuasa luar

Antara sebab negara kita tidak pernah menyertai sebarang pakatan ketenteraan dengan kuasa luar kerana ia akan menimbulkan keadaan yang tegang dari segi politik. Selain itu, Malaysia merupakan anggota Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) dan Negara-negara Berkecuali (NAM). Akhir sekali, kerana negara kita tidak mempunyai kekuatan ketenteraan yang begitu kuat seperti negara besar yang lain.

3) Cadangkan langkah untuk memastikan konflik dunia tidak berulang?

Antara langkah yang boleh dilakukan untuk mengekalkan keamanan adalah dengan melakukan rundingan secara damai di atas meja rundingan untuk menyelesaikan masalah yang timbul. Selain itu, negara kita perlu sentiasa meningkatkan hubungan diplomatik dengan negara lain. Akhir sekali, kita juga kena pastikan tiada pencerobohan akan berlaku terhadap negara-negara lain sebagai tanda menghormati kedaulatan negara masing-masing.

Diharapkan perkongsian di atas berkenaan Nota Sejarah Tingkatan 4 Bab 3 Konflik Dunia dan Pendudukan Jepun di Negara Kita dapat membantu semua khususnya kepada pelajar yang bakal menduduki peperiksaan SPM.